Kolekcija Pavla Beljanskog (ponovo) u Somboru

Autori izložbe:
Mr Milana Kvas, viši kustos, upravnica Spomen-zbirke Pavla Beljanskog
Čedomir Janičić, muzejski savetnik, istoričar umetnosti u Gradskom muzeju Sombor

U petak, 27. oktobra, u Gradskom muzeju Sombor biće svečano otvorena izložba Kolekcija Pavla Beljanskog (ponovo) u Somboru.

Gradski muzej u Somboru u 2023. godini proslavlja značajan jubilej: 140 godina od formiranja Istorijskog društva „Bačko-bodroške županije“, koje će prerasti u prvi somborski muzej. Važnu epizodu u njegovoj istoriji predstavlja otvaranje Gradskog muzeja u Somboru 27. oktobra 1945. godine u novom prostoru izložbom 67 dela iz kolekcije Pavla Beljanskog. Muzej, u čijem sastavu je bila i gradska biblioteka, otvoren je u kući Julija Lederera gde se i danas nalazi, a dela iz kolekcije diplomate Beljanskog bila su deo stalne muzejske postavke sve do 1952. godine.

Otvaranje izložbe u somborskom muzeju 1945. godine kao važan događaj u istoriji srpske muzeologije, ostvareno je entuzijazmom i saradnjom tri prijatelja, istaknutih ličnosti na domaćoj kulturnoj sceni: slikara Milana Konjovića, prvog direktora somborskog muzeja, književnika Veljka Petrovića, direktora Umetničkog muzeja u Beogradu (danas Narodni muzej Srbije) koji je svečano otvorio izložbu, i diplomate Pavla Beljanskog, koji će 1957. godine pokloniti srpskom narodu antologiju umetničkih dela jugoslovenskog modernizma. Većina dela izlaganih u Somboru između 1945. i 1952. godine čini jezgro te antologije, danas u stalnoj postavci Spomen-zbirke Pavla Beljanskog.

Reprezentativna izložba u Gradskom muzeju bila je početak javnog života zbirke Pavla Beljanskog, ali i pravo otkriće u vreme kada je estetika socijalističkog realizma zauzela negativan stav prema gotovo celokupnom stvaralaštvu prve polovine 20. veka, kao buržoaskom i dekadentnom. Somborska postavka ostaje zapamćena i kao početak procesa pretvaranja privatne kolekcije u jednu od najznačajnijih muzejskih zbirki u tadašnjoj državi jugoslovenskih naroda.

Izložba Kolekcija Pavla Beljanskog (ponovo) u Somboru će obuhvatiti izbor od 27 reprezentativnih dela iz Spomen-zbirke Pavla Beljanskog sledećih umetnika: Save Šumanovića, Jovana Bijelića, Milana Konjovića, Petra Lubarde, Ivana Tabakovića, Zore Petrović, Stojana Aralice, Ignjata Joba, Nedeljka Gvozdenovića, Peđe Milosavljevića, Mila Milunovića, Jefte Perića, Ivana Radovića, Marina Tartalje, Koste Hakmana i Marka Čelebonovića. Timskim radom dva muzeja, biće organizovani prateći programi u vidu autorskih vođenja i edukativnih radionica za mlade. Publika će moći da pogleda izložbu do 26. novembra 2023. godine.